ـ جویدن آدامس هنگام خرد کردن پیاز مانع از اشک ریزی شما می شود.
ـ اثر لب و زبان هر کس همانند اثر انگشت آن منحصر به فرد است.
ـ رشد کودک در بهار بیشتر است.
ـ ۸ دقیقه و ۱۷ ثانیه طول می کشد تا نور خورشید به زمین برسد.
ـ ظروف پلاستیکی تقریباً ۵۰۰۰۰سال در برابر تجزیه مقاومند.
ـ تنها قسمتی از بدن که خون ندارد قرنیه چشم است.
ـ شترمرغ در ۳ دقیقه ۹۵ لیتر آب می خورد.
ـ حس بویایی مورچه با حس بویایی سگ برابری می کند.
ـ کرم های ابریشم در ۵۶ روز ۸۶ برابر خود غذا می خورند.
ـ زمان بارداری فیل به دو سال می رسد.
اصول شاد زيستن
شادي خود را به هيچ چيز و هيچ کس وابسته نکن تا هميشه از آن برخوردار باشي.
انتظار نداشته باش، هميشه آن چه در اطرافت اتفاق مي افتد مطابق ميل و خواسته ات باشد .
هنگام عصبانيت هيچ تصميمي نگير.
از سختي ها و مشکلات زندگي استقبال کن و با غلبه بر آن ها به خود پاداش بده .
اجازه نده اتفاقات ناخوشايند روحيه ات را خراب کند .
با بحث هاي بي نتيجه انرژي خود را هدر نده .
با خود مهربان باش تا بذرافشان محبت و مهرباني باشي .
زندگي خود را هدفمند کن و براي رسيدن به اهدافت تلاش کن .
چيزهايي را که دوست داري به ديگران ببخش.
قلبت را از نفرت خالي کن تا خوشبختي در آن لانه کند .
با ديگران طوري رفتار کن که دوست داري با خودت رفتار شود .
به هيچ کس اميد نداشته باش جز به ذات يگانه خودش .
براي اينکه شاد باشي ، ابتدا ياد بگير شادي آفرين باشي .
به ديگران کمک کن آنچه را مي خواهند به دست آورند تا رضايت آنها ، شادي واقعي را نثارت کند .
هرگز خودت را با ديگران مقايسه نکن ، چرا که تو چيزهايي داري که ديگران در حسرت آن وقت مي گذرانند .
و بالاخره اينکه ؛ انعطاف پذير باش ، نيايش و کرنش معنوي انجام بده و زياد ببخش تا شادي را از عمق وجودت احساس کني .
خنده هیچ هزینه ای ندارد .
خنده پیامی زیبا دارد و آن این است : به سوی من بیایید
خنده خنده می آورد و ان مسری است .
خنده در هیچ حیوانی دیده نمی شود و مختص آدمی است .
خنده نقس درمانی دارد ، آن قدر که در بیمارستان های امروز اتاق خنده طراحی شده است .
خنده آن قدر مهم است که معمولاً در هر روزنامه صفحه طنزی ، هر درباری دلقکی و هر شبکه تلویزیونی فیلم کمدی دارد .
خنده در هر شرایطی امکان پذیر بوده و قابل دسترسی است .
خنده محبوبیت و جذابیت ایجاد می کند .
خنده قدرت یادگیری را افزایش می دهد ، نقش خنده در کلاسهای آموزشی ودرسی فوق العاده است .
خنده شادی می آورد همان طور که شادی خنده می آورد .
خنده نشانه رضایت از وضعیت موجود است .
خنده نوعی تخلیه روانی بوده ، تنش ها و احساسات سرکوب شده را رها می سازد .
خنده انعطاف پذیری را زیاد می کند ( هم در رفتار هم در عضلات ) .
خنده سبب می شود دوستان بیشری پیدا کنیم .
خنده نشانه بارز اعتماد به نفس ، سلامت روان و احساس امنیت است .
خنده با افزایش سن نسبت عکس دارد متاسفانه هرچه سنمان بیشتر می شود کمتر می خندیم .
خنده چنان است که میزان آن در ادیان مختلف متفاوت است .
خنده در بروز ایده های نو وخلاق موثر است .
خنده در بهبود روابط انسانی بسیار موثر است .
پس حالا بيائيد باهم بخنديم هميشه سعي كنيم باهم بخنديم نه به يكديگر
سبب عزت موجود نماز است نماز
زينت درگه معبود نماز است نماز
بينماز از نظر لطف خدا محروم است
شرع را مقصد و مقصود نماز است نماز
كوركورانه مكن زهد و ورع، جود و سخا
بودِ طاعت همه از بودِ نماز است نماز
روز و شب گر به حسين بن علي گريه كني
شرط اول كه دهد سود نماز است نماز
پيش سلطان همه كس هديهي لايق ببرد
تحفه بر حضرت معبود نماز است نماز
شاه عطشان كه جهان عاشق و ديوانهي اوست
گفت عز و شرف و جود نماز است نماز
نَفَس باز پسين بست چو قامت به نماز
گفت تكبير به معبود نماز است نماز
به پيمبر چو خدا امر به معراج نمود
گفت تكبير به معبود نماز است نماز
به نماز عذر نباشد چو به تن جان داري
آنچه حق از همه بستود نماز است نماز
نزد ميزان عمل موقع ديوان حساب
قاضي شاهد و مشهود نماز است نماز
گفتم اي عقل زطاعت همگي افضل چيست
عقل يكباره بفرمود نماز است نماز
به كريمي خدا غره مشو اي عاقل
به بشر آنچه دهد سود نماز است نماز
شهادت عروج روح است به اقصای دوردست آرامش و رسیدن به آرامشگاه ایده آل یعنی رضای حقتعالی شهادت برترین درجة کمال و شکوهمندانه ترین مرگی است که هر مجاهد راه حقی آنرا آگاهانه و با افتخار بر می گزیند و به زندگی و مرگ پس از مرگ بهترین معنی و زیبائی و جلال را می بخشاید . برخی از آیات قرآن که به مقام والای شهید و شهادت اشاره دارند، عبارتند از: ١. بر خورداری از رحمت الهی و اخذ جایگاه کمال: "و لئن قتلتم فی سبیل الله او متم لمغفره من الله و رحمه خیر مما یجمعون"1 اگر در راه خدا بمیرید یا کشته شوید (غم مدارید ، که به رحمت ایزدی پیوسته و به کمال ایده آل دست یافته) و بسوی خدا محشور (وخداگونه) خواهید شد . هرگز کسانی را که در راه خدا کشته شدهاند، مرده مپندار، بلکه زندهاند که نزد پروردگارشان روزی داده میشوند". ٣. خوشحالی آنها از نعمتهای فراوانی که خداوند به آنها بخشیده است: "فَرِحِینَ بِمَآ ءَاتَـئـَهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَیَسْتَبْشِرُونَ"٣ آنها به خاطر نعمتهای فراوانی که خداوند از فضل خود به آنها بخشیده است، خوشحالند و به خاطر کسانی که (مجاهدانی که) بعد از آنها، به آنان ملحق نشدند (نیز) خوشوقتند". ۴. خوشحالی آنها نه تنها نعمت است; بلکه از فضل او است که تکرار نعمت است: "یَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ"4 و (نیز) از نعمت خدا و فضل او (نسبت به خودشان خوشحال و مسرور میشوند). ۵. خوشحالی آنان از اینکه میبینند که خداوند پاداش مؤمنان را ضایع نمیکند: "وَأَنَّ اللَّهَ لاَ یُضِیعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِینَ"5 و (میبینند که) خداوند پاداش مؤمنان را ضایع نمیکند (نه پاداش شهیدان و نه پاداش مجاهدانی که شهید شدند). ۶. حیات جاویدانِ شهیدان: "وَلاَ تَقُولُواْ لِمَن یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَ َتُ بَلْ أَحْیَآءٌ وَ لَـَکِن لآ تَشْعُرُونَ"6 و به آنها که در راه خدا کشته میشوند، مرده مگویید; بلکه آنها زندگانند، ولی شما نمیفهمید". ٧. زحمات شهیدان راه خدا از بین نمیرود و مورد هدایت خداوند هستند و بهشت جاویدان، به آنها عطا میفرماید: "وَ الَّذِینَ قُتِلُواْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ..."7 و کسانی که در راه خدا کشته شدند، خداوند هرگز اعمالشان را نابود نمیکند، به زودی آنها را هدایت میکند و کار آنها را اصلاح میکند، و آنها را در بهشت (جاویدانش) که اوصاف آن را برای آنان بازگو کرده است، وارد میکند." ٨. شهیدان دارای ایمان راستین هستند و نسبت به پیمان و تعهد خود با خداوند، وفادارند; "مِّنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُواْ مَا عَـَهَدُواْ اللَّهَ..."8 در میان مؤمنان مردانی هستند که بر سر عهدی که با خدا بستند، صادقانه ایستادهاند; بعضی پیمان خود را به آخر بردند (و در راه او شربت شهادت نوشیدند) و بعضی دیگر در انتظارند و هرگز تغییر و تبدیلی در عهد و پیمان خود ندادهاند. (ر.ک: تفسیر نمونه، آیةالله مکارم شیرازی و دیگران، ج 1، ص 517 و ج 21، ص 405 ـ 407 و ج 23، ص 355، دارالکتب الاسلامیة.)
اساسا شهید واژه ایست که به معنای حاضر ، ناظر ، گواه ، امین در شهادت ، خبر دهندة راستین ، آنکه از علم او چیزی فوت نشود ، آگاه، محسوس و مشهود ، کسیکه همة چشم ها باوست ، نمونه و الگو از آن یاد می شود.
٢. بهرهمند شدن از حیات معنوی و روزیهای معنوی: "وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُواْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَ َتَا بَلْ أَحْیَآءٌ عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ"٢
(زیرا مقامات برجسته آنها را در آن جهان میبینند و میدانند) که نه ترسی بر آنها است و نه غمی خواهند داشت.
شهادت مرگي است، انتخاب شده، مرگي كه انسان به سوي آن ميرود نه آنكه به سوي انسان بيايد و اهميت و ارزش شهيد و شهادت نيز از همين جا سرچشمه ميگيرد.
اگر چه گفته ميشود شيعه اگر در بستر هم بميرد، شهيد است، اما شهادت درجاتي دارد كه عاليترينش جهاد در راه خداست.
ماده اصلي «شهادت» معني حضور را ميرساند، از اين رو شهادت و گواهي در كارها و اعمال نيز به همين ملاحظه از اين ماده مشتق گرديده است؛ ولي شهيد در چه صحنهاي حضور دارد؟ آيا هنگامي كه ميخواهد اين دنيا را ترك گويد شاهد و ناظر فرشتگان است؟ آيا شاهد و ناظر نعمتهايي است كه خداوند به او عنايت ميكند و او از همان آغاز مرگ آنها را مشاهده مينمايد؟ - چنانچه در روايات متعددي آمده است – آيا حضورش در پيشگاه خداست كه هرگز فناپذيرو نابودشدني نيست؟ و يا …
باري، هر معنايي كه داشته باشد، اين مفهوم را ميرساند كه شهيد مرگ ويژهاي دارد، سواي مرگهاي ديگر.
نخستين بار كلمه «شهيد» را پيامبر اكرم(ص) بر افرادي كه در راه خدا كشته ميشوند اطلاق كرده است. در روايتي ميخوانيم كه آن حضرت به يارانش فرمود:
جراحكم في سبيل الله و من قتل منكم فانه شهيد:
جراحاتي كه بر شما وارد ميشود در راه خداست و هر كس از شما كشته شود، شهيد است.
ارزش شهادت
در دنياي پرفتنه امروز كه عصر انفجار اطلاعات لقب گرفته است و در زمانهاي كه مرزهاي جغرافيايي، معنا و مفهوم پيشين خود را در ساختار جديدي از معرفت و تحول مبنايي در حيات بشري، رفته رفته از دست ميدهند و اقتدار ملي هر كشور در بعد فرهنگي آن جلوه و ظهور مييابد، پاسداري از ارزشهاي فرهنگي، رويكردي واقعبينانه و استراتژيك خواهد بود. چنين است كه هر ندايي از رهايي و هر پرچمي از آزادگي در گستره گيتي، مورد هجوم توفانهاي زهرآگين اتحاديه جهاني زر و زور و تزوير قرار ميگيرد.
در اين ميان، رسالت همه آناني كه به عدالت، آزادي و رهايي ميانديشند و به آرمان بزرگ پيامبران ايمان دارند، آن است كه از فرهنگ ايستادگي و وارستگي در اين تهاجم بيحساب با هر وسيله ممكن صيانت و پاسداري كنند.
درخشانترين و فروزانترين ستاره آسمان فرهنگ رهايي، مشعل پرفروغ فرهنگ شهادت است.
تكريم و تعظيم شهيدان، تلاشي مقدس است در برافراشتن پرچمهاي سرخ استقلال و آزادي بشريت، از يوغ ذلت و اسارت و گام بلندي است در راستاي احياي ارزشهاي مكتب توحيد و عدالت؛ زيرا كه، «شهادت، مرگ در راه ارزشهاست» و هر شهيد، مشعلي است كه در بلنداي عزت و سرافرازي يك ملت، جاودانه ميدرخشد.
«شهيد، زيباترين زخم بر پيكر هستي و «شهادت» زيباترين غزلي است كه از لبهاي سرخ حقيقت ميتراود. شهادت بيداري را معنا ميكند و بينايي را شفاف ميسازد.
شهادت مشعلي است كه خداوند در جان برگزيدگانش برميافروزد، تا تاريكي از شانههاي زندگي بگريزد.
شهيد چشمه آتشي است كه خرمن ظلم را ميسوزاند و آب رواني است كه بر كوير تشنه عدالت جاري ميشود. هر شهيد سپيدهاي است كه در افق آسمانها طلوع ميكند و پيامآور صبح ميشود. شهادت شهيد به طور يقين بسيار پرارزشتر و مؤثرتر از حيات اوست. «شاهد» از اوصاف خداوند است و زماني كه كسي به آن درجه از خلوص برسد كه به مقام شهادت نايل آيد او مخلوقي است ملحق شده به خالق و عادي است و از «ونفخت فيه من روحي».
شهادت نه يك مردن، كه يك انتخاب است: «ولا تقولوا لمن يقتل في سبيل الله. اموات بل احياء و لكن لا تشعرون».(1)
هر كسي را كه در راه خدا كشته و شهيد شد، مرده نپنداريد؛ بلكه او زنده جاويد است وليكن شما اين حقيقت را در نخواهيد يافت.
شهيد همواره زنده است و مرگ او در واقع انتقال از حيات جاري در سطح طبيعت به حيات پشت پرده آن ميباشد.
در قرآن كريم، حدود ده آيه به صورت صريح درباره كساني كه در راه خدا كشته شده باشند، وجود دارد. از جمله مسايلي كه در اين آيات به آن اشاره شده است عبارت است از: زنده بودن شهيد، رزق شهيد، آمرزش گناهان شهيد، ضايع نشدن عمل شهيد، مسرت و خوشحالي شهيد، وارد شدن در رحمت الهي و رستگاري شهيد.
شهيد و شهادت در روايات
از پيامبر گرامي اسلام(ص) نقل شده است كه فرمود:
ما من قطره احب الي الله عزوجل من قطره دم في سبيل الله:
هيچ قطرهاي در پيشگاه خداوند محبوبتر از قطره خوني كه در راه خدا ريخته شود نيست.
فوق كل ذي بر بر حتي يقتل في سبيل الله فاذا قتل في سبيل الله فليس فوقه بر.
بالاتر از هر فرد نيكوكاري، نيكوكار ديگري وجود دارد كه در راه خدا كشته شود و آنگاه كه در راه خدا كشته شد بالاتر از او نيكوكاري وجود ندارد.
حديثي از پيامبر(ص) رسيده است كه فرمود:
شهيد داراي هفت خصلت است:
1. نخستين قطره خونش كه بر زمين ريزد تمام گناهانش آمرزيده ميشود.
2. سرش در دامن همسران بهشتي يعني حورالعين قرار ميگيرد و آنان غبار از چهرهاش ميزدايند و ميگويند درود بر تو و او نيز همين پاسخ را به آنها ميدهد.
3. از لباسهاي بهشتي بر او ميپوشانند.
4. خادمان بهشت بيدرنگ عطرهاي مخصوص بهشتي براي او حاضر ميسازند تا هر كدام را بخواهد، بگيرد و استفاده كند.
5. او هنگام جان دادن منزل خويش را در بهشت مشاهده ميكند.
6. به روح(3) او گفته ميشود در بهشت هر جا كه ميخواهد استراحت كند.
7. به وجه الله نظر ميكند و اين آسايش و راحتي خاص براي انبياء و شهداست.
مقام شهدا آنچنان بالاست كه در قيامت در بعضي مقامات همرديف و انبياء ميباشند. چرا كه پيغمبر(ص) ميفرمايد: ثلاثه يشفعون الي الله يوم القيمه فيشفعهم:
الانبيا ثم العلماء ثم الشهداء.
سه گروهند كه در قيامت شفاعتشان پذيرفته ميشود: انبياء، علماء و سپس شهدا. بايد توجه داشت كه شهادت مقام هر كسي كه كشته ميشود نيست؛ بلكه كسي شهيد است كه ايمان به خداوند داشته باشد، در جهاد شركت جويد و به خاطر خدا بجنگد و اگر كسي اين شرايط را نداشته باشد، كشته شدنش در هر كجا كه باشد شهادت محسوب نميشود؛ زيرا در حديثي از پيامبر(ص) آمده است: كسي در ميدان نبرد كشته ميشود و در پيشگاه خداوند عرض ميكند: من در راه تو كشته شدهام، پاسخ ميرسد: دروغ ميگويي؛ زيرا تو جنگيدي و ارادهات اين بود كه بگويند فلاني شجاع است و اين معني هم درباره تو گفته شد. چرا كه خداوند ميفرمايد: انما يتقبل الله من المتقين: خداوند عمل را از متقين ميپذيرد.
بايد توجه داشت كه شرايط غسل و كفن و دفن شهيد نيز از ساير كساني كه جهان را بدرود گفتهاند، ممتاز است: شهيد را با همان لباسهايي كه بر تن دارد و بدون غسل يعني همانگونه كه بدنش به خون آغشته است، دفن ميكنند، تنها چيزي كه در مراسم دفن شهيد با سايرين مشترك است، نماز است، يعني شهيد همانگونه كه كشته شده فقط نماز ميت بر او خوانده و دفن ميشود.
سلام و زيارت كردن شهدا
در حديثي از پيامبر(ص) نقل شده است كه رسول اكرم(ص) در روز احد بالاي سر «مصعب بن عمير» ايستاد و براي او دعا كرد و سپس گفت:
رسول خدا گواهي ميدهد كه شهدا شاهدان من نزد خدا در روز قيامت هستند. بياييد وايشان را زيارت كنيد، بر اينان سلام كنيد كه سوگند به آنكه جانم در دست اوست، هيچ كس نباشد كه بر آنها سلام كند، الا اينكه جوابش را ميدهند و آنها از ميوههاي بهشتي و هداياي آن روزي داده ميشوند. (4)
اين حديث بر زنده بودن شهدا و بر رزق و لزوم زيارت آنان دلالت دارد. و در قرآن كريم نيز آمده است: (5)
آنانكه در راه رضاي خدا، از وطن هجرت نمودند و در راه دين خدا كشته شدند و يا مرگشان فرا رسيد، البته خداوند، رزق و روزي نيكويي در بهشت ابد نصيبشان ميگرداند و همانا خداوند بهترين روزيدهندگان است. خداوند به آنان در بهشت منزلي عنايت كند كه بسيار به آن راضي و خشنود باشند.
در اين آيات پس از اينكه از رزق و روزي شهدا با نام رزق نيكو ياد ميكند جايگاه آنان را در بهشت معرفي و آن را مقام رضوان و رفيع ميداند. حقيقت رزق شهدا در جهان ديگر بر ما پوشيده است؛ ليكن ميدانيم كه رزق آنها از جانب خداست.
پاداش عمل شهيد
خداوند در چند مورد به پاداش بزرگ و ضايع نشدن عمل شهيد در قرآن اشاره فرموده است، از جمله: (6) كساني كه در راه خدا كشته شدند، خداوند هرگز اعمالشان را ضايع نگرداند و آنان را به سعادت هدايت كند و امورشان را اصلاح نمايد و به بهشتي كه از پيش مقامات آن را به آنها شناسانده است واردشان ميسازد.
و جالب است كه خداوند در آيه «4» همين سوره ميفرمايد: اگر خدا ميخواست، از كفار انتقام ميكشيد و همه را بدون زحمت جنگ شما، هلاك ميكرد، پس براي آزمايش خلق نسبت به يكديگر است.
و در سوره نسا و آيه «74» ميفرمايد: كسي كه در راه خدا جهاد كند و در راه خدا شهيد گردد يا پيروز شود، پاداش بزرگي به او عطا خواهيم كرد.
و خداوند در آيه «82» سوره توبه ميفرمايد: بگو آيا درباره ما جز يكي از دو نيكي را انتظار داريد؟ يا به شهادت ميرسيم و يا پيروز ميشويم. در هر حال خداوند خون شهيد را تضمين كرده و آن را هدر نميداند.
در زمان پيامبر(ص) نيز منافقين ميگفتند: اگر مؤمنين نزد ما بودند و به جنگ نميرفتند، نميمردند و كشته نميشدند و خدا در جواب آنها فرمود كه اين آرزوهاي باطل را حسرت بر دل آنها خواهد كرد و خداست كه زنده ميكند و يا ميميراند در هر وقت كه بخواهد.(7) در هر حال خداوند خون شهيدان را پاداش نيكو كه همانا دخول در بهشت است عطا خواهد فرمود.
پاورقي:
1. البقره / 154
2. آل عمران / 195
3. روح در يك جسم بسيار لطيف قرار ميگيرد كه فضولات ندارد و دفع فضولات به صورت عرقي خوشبوست.
4. كشف الاسرار، ج 1، ص 417
5. حج / 58 و 59
6. محمد / 6 – 4
رحيمي، محمدرضا، حديث ماندگار 1 گزيدهاي از وصاياي شهداي استان تهران، نشرشاهد، تهران – 1376
با سلام سال نو را به همه ی هموطنانم در جای جای ایران اسلامی تبریک می گویم
وبرای شما مردم ایران سالی سرشار از موفقیت آرزو دارم.
از طرف اعضای اتحادیه انجمن های اسلامی
مهربان خدای خوب من
به خاطر آرامشی که ارزانیم داشتی از تو ممنونم
به خاطر رفع همه دغدغه ها و امنیتم از تو ممنونم
به خاطر جسم سالم و نشاط و شادابیم از تو ممنونم
به خاطر نیت پاک و قلب مهربانم از تو ممنونم
به خاطر آگاهی و دانائیم از تو ممنونم
به خاطر گذشت و بخششم از تو ممنونم
مهربان خدای خوب من
به خاطر امیدواری به لطف بی پایانت از تو ممنونم
به خاطر رزق و روزی حلال و فراوانم از تو ممنونم
به خاطر همنشینی با خوبانت از تو ممنونم
به خاطر خانواده خوبم از تو ممنونم
به خاطر توفیق بندگی ام از تو ممنونم
به خاطر زندگی جدیدم از تو ممنونم
به خاطر میل به تحول و تولد دوباره ام از تو ممنونم
به خاطر وجود شکرگذار و سپاسگذارم از تو ممنونم
ای خالق دلسوز و مهربانم
از تو برای همه آرامش الهی می طلبم
برای همه سلامت و تندرستی می طلبم
برای همه دلی شاد و قلبی مهربان می طلبم
برای همه گشایش امور می طلبم
برای همه توفیق هدایت الهی می طلبم
و برای همه معنویت روز افزون می طلبم
خدای قادر من هم اکنون به لطف بی کرانت همه چیز و همه کس توانگرم
میسازد و باور دارم قدرت بی پایان تو و دست مهر و یاریت
به همراه لطف سرشارت از بهترین و رضایت بخشترین راه ها
در همه مسائل زندگی به یاری ام می شتابد
پس آسوده خاطر اداره عالی همه امورم و گشایش همه مسائلم را
به اراده قدرتمند تو می سپارم
بارالها به تو قول میدهیم و بر سر این تعهد میمانیم که هر روزمان
به لطف و توفیق تو بهتر از روز قبل باشد
و نه برداشت منفی کنیم و نه کلام منفی بر زبان بیاوریم و نه ناسپاسیت کنی